Przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej to zasadniczy warunek podjęcia leczenia ortodontycznego, a wymagania dotyczące nawyków higienicznych są wyjątkowo zaostrzone.
Aby utrzymać prawidłową higienę w trakcie leczenia ortodontycznego należy szczotkować zęby i elementy aparatu po każdym posiłku. Rodzaj szczoteczki nie ma decydującego znaczenia, chociaż polecane są specjalne szczoteczki ortodontyczne, zarówno zwykłe, jak i elektryczne. Dodatkowo dostępne są tzw. szczoteczki pęczkowe, bardzo wąskie, którymi łatwo dotrzeć do wszystkich przestrzeni.
Konieczne jest także stosowanie nici dentystycznych. Zaleca się również używanie irygatorów, czyli urządzeń służących do płukania trudno dostępnych przestrzeni międzyzębowych oraz przestrzeni zawartych między częściami aparatu a zębami.
Podczas szczotkowania zębów należy zwrócić także uwagę na dziąsła i w żadnym wypadku nie omijać ich w trakcie czyszczenia. Konieczny jest masaż dziąseł zarówno szczoteczką, jak i przy użyciu wykałaczek dentystycznych.
Jeśli aparat stały ma elementy umieszczone na podniebieniu, należy również pamiętać o ich systematycznym czyszczeniu.
Instruktaż, przeprowadzany przez lekarza lub higienistkę, u każdego pacjenta po założeniu aparatu stałego pozwala osiągnąć poziom higieny niezbędny do przeprowadzenia leczenia.
Jednak to nie technika mycia zębów, rodzaj szczoteczki czy szeroka gama dodatkowych sprzętów i środków do utrzymania higieny jamy ustnej są najważniejsze. Kluczowe znaczenie ma systematyczność i dokładność, a co za tym idzie, czas poświęcony na mycie zębów.
Trudności związane z utrzymaniem prawidłowej higieny powodują łatwiejsze odkładanie osadu i złogów nazębnych, dlatego pacjenci leczeni aparatami stałymi powinni częściej zgłaszać się na profesjonalne czyszczenie zębów wykonywane przez higienistki.
Nie stosowanie się do zaleceń i wskazówek higienicznych grozi zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań takich jak: demineralizacja szkliwa (białe plamy), próchnica, stany zapalne dziąseł oraz ich przerosty.